Co to jest wypis aktu notarialnego?

Oryginał aktu notarialnego podpisany przez strony oraz notariusza nie może być wydany poza kancelarię notarialną. Ze sporządzonego aktu notarialnego notariusz wydaje wypisy, które na mocy art. 109 ustawy - Prawo o notariacie mają moc prawną oryginału. Ilość wypisów jest nieograniczona – notariusz wydaje wypis na każde żądanie uprawnionej osoby we wskazanej przez nią liczbie.

Jak wygląda wypis?

W nagłówku wypisu aktu notarialnego zaznacza się, że wydany dokument jest wypisem. Stanowi on dosłowne powtórzenie oryginału, jednak poprawek
i przekreśleń znajdujących się w oryginale nie zamieszcza się w wypisie. Na końcu dokumentu zaznacza się, komu i kiedy wypis został wydany. Za sporządzenie każdego wypisu notariuszowi przysługuje wynagrodzenie. Maksymalna stawka taksy notarialnej wynosi 6 zł plus podatek VAT za każdą rozpoczętą stronę. Poszczególne wypisy zawierają informację o kosztach ich wydania. Wypis podpisywany jest przez notariusza i opatrywany pieczęcią. Jeżeli dokument ma więcej niż jedną kartę, jest numerowany, łączony, spajany pieczęcią i parafowany przez notariusza.

Gdzie i kiedy można otrzymać wypis?

Notariusz przechowuje oryginały sporządzonych aktów notarialnych w swojej kancelarii przez okres 10 lat i w tym czasie wydaje z nich wypisy. Po upływie tego okresu, ewentualnie w przypadku zamknięcia kancelarii notarialnej, oryginały aktów notarialnych przekazywane są na przechowanie do archiwum ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii. Wówczas sąd ten staje się właściwy do wydawania odpisów tych dokumentów.

Kto jest uprawniony do otrzymania wypisu?

Osobami uprawnionymi do otrzymania wypisu są przede wszystkim strony aktu notarialnego. Co za tym idzie, wypis nie jest wydawany innym osobom obecnym przy odczytywaniu aktu, takim jak tłumacz przysięgły, biegły czy osoba zaufana.

Ponadto w treści aktu notarialnego strony mogą zastrzec prawo otrzymania wypisu przez inne podmioty, mogą także ograniczyć liczbę wypisów, która może być im wydana. Na przykład osoba składająca oświadczenie o odrzuceniu spadku może postanowić, że wierzyciel spadkodawcy może otrzymać jeden wypis. Zaleca się zastrzeganie prawa do otrzymania wypisu w przypadku aktu notarialnego obejmującego oświadczenie, na podstawie którego osoba nieobecna w kancelarii nabywa jakieś prawo. Przykładowo osoba, która składa oświadczenie o ustanowieniu służebności osobistej dożywotniego zamieszkiwania w będącym jej własnością lokalu może przyznać uprawnienie do otrzymania wypisu aktu notarialnego osobie uprawnionej do zamieszkiwania, której obecność przy składaniu tego oświadczenia nie jest konieczna. Zastrzeżenie prawa otrzymania wypisu może zostać w każdej chwili zmienione lub uchylone, przy czym konieczne jest wówczas złożenie w formie aktu notarialnego oświadczenia przez wszystkie strony aktu.

Uprawnienie do otrzymania wypisu przechodzi na następcę prawnego, czyli podmiot, który przejmuje ogół praw i obowiązków danej osoby bądź jednostki. Konieczne jest wówczas wykazanie następstwa prawnego, np. poprzez okazanie dokumentu stwierdzającego nabycie spadku lub przejęcie podmiotu. Podkreślić należy, że nabywca nieruchomości nie jest w tym kontekście traktowany jako następca prawny zbywcy, wobec czego nie można mu wydać wypisu aktu notarialnego, na podstawie którego jego poprzednik nabył nieruchomość.

Notariusz może wydać wypis także innym podmiotom, pod warunkiem, że wszystkie strony aktu wyrażą na to zgodę. Dopóki wypis nie został wydany zgoda ta może zostać cofnięta.

Jeżeli osoba, dla której nie zostało zastrzeżone prawo otrzymania wypisu, jest zainteresowana jego uzyskaniem, może starać się o sądowy nakaz jego wydania. Odpowiedni wniosek złożyć należy do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii notarialnej. Osoba ta musi wykazać, że posiada interes prawny w otrzymaniu wypisu. Jeżeli sąd uzna jej uzasadnienie za wystarczające, wyda postanowienie nakazujące notariuszowi wydanie wypisu.

Komu notariusz ma obowiązek przekazać wypis?

W przypadkach wskazanych w przepisach ustaw szczególnych do otrzymania wypisu aktu notarialnego uprawnione są sądy, organy państwowe, organy samorządowe, a także inne podmioty o szczególnym charakterze. Przykładowo notariusz zobowiązany jest przesłać do sądu spadku wypis protokołu z otwarcia i ogłoszenia testamentu, zaś do sądu wieczystoksięgowego wypis aktu będącego podstawą wpisu do księgi wieczystej. Właściwy ze względu na położenie nieruchomości wójt, burmistrz albo prezydent miasta oraz starosta otrzymuje wypis aktu notarialnego, który zawiera w swojej treści zbycie nieruchomości. Do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji notariusz wysyła wypis aktu, na mocy którego cudzoziemiec nabył nieruchomość położoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawowy obowiązek wysłania wypisu dotyczy także podmiotów, którym przysługuje prawo pierwokupu, czyli np. Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, Lasów Państwowych, Parków Narodowych. Koszt sporządzenia wypisów wymaganych przez przepisy ustaw szczególnych ponoszą strony czynności, natomiast notariusz ponosi koszty przesyłki.

Komu wydaje się wypis aktu poświadczenia dziedziczenia oraz aktów dotyczących zarządcy sukcesyjnego?

Prawo o notariacie zawiera szczególną regulację w zakresie wydawania wypisów zarejestrowanych aktów poświadczenia dziedziczenia, wypisów aktów powołania oraz odwołania zarządcy sukcesyjnego. Notariusz na żądanie sądu, prokuratora, dyrektora izby administracji skarbowej oraz naczelnika urzędu skarbowego ma obowiązek przesłać tym podmiotom wypis. Ponadto wypis może być wydany osobie, która wykaże notariuszowi istnienie interesu prawnego - wyłączona została zatem w przypadku tych aktów procedura sądowa.